Przejdź do sekcji
Rata równa czy malejąca? To pytanie zadaje sobie niemal każdy, kto chce zaciągnąć kredyt hipoteczny. Ofert jest tak wiele, że niekiedy gubimy się w obowiązujących warunkach. Sprawdź, jaka opcja będzie najlepsza w Twoim przypadku, czym różni się rata stała od malejącej i czy takie raty mogą w ogóle wzrosnąć na etapie spłaty?
Co wpływa na wysokość rat kredytu?
Z pewnością chcesz wziąć taki kredyt, z którego spłatą nie będziesz mieć problemów na żadnych etapie. Liczą się tutaj nie tylko koszty, ale też wybór rodzaju rat czy oprocentowania.
Przede wszystkim należy zapoznać się z kwestią definicji rat równych i malejących. Bardzo istotny jest tutaj także fakt, że niekoniecznie tylko od rodzaju rat będzie zależało to, czy Twoje koszty na przestrzeni spłaty się zmienią, czy też nie. Jeśli wybierzesz np. kredyt z ratami równymi, ale oprocentowaniem zmiennym, a po jakimś czasie NBP podniesie stopy, nawet Twoje stałe raty mogą wzrosnąć. Inaczej sytuacja przedstawia się, gdy jest to kredyt z oprocentowaniem stałym. W przypadku równych rat masz sytuację, że przez cały określony czas na pewno koszty będą niezmienne. Z kolei wybierając raty malejące, po jakimś czasie będziesz płacić niższą ratę niż na początku spłaty.
Jeśli więc zastanawiasz się, kiedy maleją raty kredytow, pamiętaj że zależy to nie tylko od tego, czy będzie rata równa czy malejąca, ale też od oprocentowania.
Co oznaczają raty równe?
Raty równe, jak wskazuje sama nazwa, teoretycznie mają dać Ci możliwość spłaty dokładnie takiej samej kwoty co miesiąc przez określony czas. Kredyt z ratą równą niestety nie zawsze jest tożsamy z oprocentowaniem stałym. Może zdarzyć się, że mimo tego, iż przez jakiś okres raty mają być na takim samym poziomie, to kwota ta wzrośnie w związku z podniesieniem stóp procentowych, jeśli spłacasz kredyt z ratą równą, ale oprocentowaniem zmiennym.
Najdogodniejszą sytuacją jest taka, kiedy bierzesz kredyt z ratą równą, co jest tożsame ze spłatą z oprocentowaniem stałym. Wówczas masz pewność, że koszty nie wzrosną i przez cały okres płacisz dokładnie tyle samo.
Obliczanie rat równych nie jest też tak skomplikowane. Wystarczy zastosować wzór:
gdzie:
- R jest miesięczną ratą kredytu,
- P jest kwotą kredytu (kapitału początkowego),
- r jest miesięczną stopą procentową (roczna stopa procentowa podzielona przez 12),
- n jest całkowitą liczbą rat (liczba lat kredytowania pomnożona przez 12).
Przykład:
Załóżmy, że chcesz wziąć kredyt w kwocie 300 000 zł na 20 lat z rocznym oprocentowaniem 6%.
- Przekształć roczną stopę procentową na miesięczną: r = 6%/12 = 0,5% = 0,005
- Oblicz całkowitą liczbę rat: n = 20 x 12 = 240
- Podstaw te wartości do wzoru.
Miesięczna rata wynosi ok. 2149,29 zł.
Jak wyglądają raty malejące?
Raty malejące to nic innego jak raty, które po określonym w umowie czasie będą maleć. Biorąc kredyt hipoteczny, raty malejące przydają się tym, którzy na początku spłaty mogą pozwolić sobie na nieco większe obciążenie finansowe, a po upływie czasu wolą płacić mniej, by nieco odciążyć budżet. Tym samym też ułatwiają sobie spłatę zobowiązania, bo ostatnie raty są naprawdę lekkim obciążeniem finansów w porównaniu do tych pierwszych.
Obliczanie rat malejących może być bardziej skomplikowane. Ciężej zrobić to samodzielnie, ale spróbujmy wytłumaczyć na pewnym przykładzie:
- Kredyt w kwocie 200 000 zł
- Okres spłaty 15 lat (180 miesięcy)
- Oprocentowanie 5% stałe
W kredycie z ratami malejącymi, główna zasada jest taka, że kwota kapitału spłacanego w każdej racie jest stała, a odsetki są naliczane od pozostałej do spłaty kwoty kredytu. Oznacza to, że suma rat maleje z czasem.
W pierwszej kolejności należy obliczyć stałą część kapitałową raty, którą spłacamy każdego miesiąca. Następnie należy przyjrzeć się, jak będą wyglądały raty na początku, w połowie i na końcu kredytowania.
W przykładzie na kwotę 200 000 zł ze spłatą przez 15 lat i oprocentowaniem 5%, stała część kapitałowa każdej raty wynosi 1111,11 zł.
W związku z tym:
- Pierwsza rata: wyniesie 1944,44 zł
- Rata w połowie okresu spłaty: wyniesie 1527,78 zł
- Ostatnia rata: wyniesie 1115,74 zł.
Jak widać, rata maleje z czasem, gdyż odsetki są naliczane od coraz mniejszej pozostałej do spłaty kwoty kredytu. Początkowo odsetki stanowią znaczną część raty, ale w miarę spłacania kredytu ich udział jest mniejszy, co skutkuje niższą całkowitą wartością raty.
Pamiętaj, że powyższe obliczenia to tylko przykład. To, jak będą maleć raty, zależy od konkretnych warunków kredytu, na jaki się zdecydujesz.
Co lepsze raty równe czy malejące?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, który rodzaj rat jest lepszy i jakie raty, równe czy malejące, bedą lepsze w danym przypadku. Wszystko zależy od Twoich indywidualnych potrzeb, warunków kredytu, a przede wszystkim od tego, jakie oprocentowanie obowiązuje przy ofercie, jaką wybierasz. Jak wspomniano, nawet jeśli wybierzesz raty równe, a oprocentowanie zmienne, Twoje z pozoru stałe raty mogą wzrosnąć w danym okresie, jeśli wzrosną stopy procentowe. Z kolei w przypadku oprocentowania stałego, jeśli masz gwarancję niezmienności stóp przez dłuższy okres, dobrze jest rozważyć raty malejące, zwłaszcza gdy chcesz po jakimś czasie zyskać odciążenie budżetu.
Raty równe i malejące mają swoje słabe strony, ale też minusy, które warto poznać.
Kredyt z ratą malejącą, wady i zalety:
| Kredyt z ratami malejącymi | |
| Zalety | Wady |
| Szybsza spłata kapitału | Wymagana lepsza zdolność kredytowa |
| Odciążenie w postaci niższych rat po upływie danego okresu | Początkowo wyższe obciążenie budżetu – z powodu wyższych rat |
| Niższy koszt całkowity odsetek – z powodu szybszej spłaty kapitału i naliczania odsetek tylko od głównej kwoty | —— |
| Większy komfort psychiczny kredytobiorcy | —— |
A jakie są wady i zalety kredytu z ratą równą?
| Kredyt z ratami równymi | |
| Zalety | Wady |
| Równa kwota rat przez cały okres | Wyższe koszty całkowite odsetek |
| Częściej dostępne niż raty malejące | Wolniejsza spłata zadłużenia – na początku spłaty większość kwot jest przeznaczonych na odsetki, a mniejsza część na spłatę kapitału. |
| Nie jest wymagana aż tak wysoka zdolność kredytowa jak przy ratach malejących | —— |
| Bardziej chronią przed wahaniem stóp procentowych | —— |
Czy można przejść z rat równych na malejące?
Raty stałe i malejące to wciąż aspekt, który nie do końca rozumieją kredytobiorcy, a nawet jeśli sprawdzamy wszystkie różnice, nie zawsze wiemy, które będą lepsze w naszym przypadku. Jeśli po jakimś czasie uznasz, że raty równe nie sprawdzają się przy spłacie, czy w trakcie umowy można zmienić je na raty malejące?
Jest to dozwolone, ale nie w każdym banku. Jeśli bank przy danej ofercie umożliwia takie rozwiązanie, należy zgłosić się do oddziału, wypełnić wniosek o zmianę rat i w razie zgody podpisać aneks do umowy. Ostatecznie to, czy będzie to możliwe, zależy m.in. od Twojej zdolności kredytowej, bowiem przy ratach malejących jest wymagana ona na wyższym poziomie.
Raty równe i malejące a wcześniejsza spłata kredytu
Pamiętaj, że wybierając raty malejące, spłata kredytu przebiega szybciej, bowiem większa część kwoty trafia na spłatę kapitału. W ten sposób można zauważyć, że w tym przypadku spłacisz swoje zobowiązanie o wiele szybciej niż przy kredycie z ratami równymi, gdzie spłacasz najpierw głównie odsetki. Jest to dobry sposób, jeśli chcesz sprawniej pozbyć się ciążącego długu.
Raty równe i malejące – na co uważać?
Niezależnie od decyzji, czy rata równa czy malejąca będzie Twoim wyborem, należy uważać na potencjalne ryzyko związane z ich wzrostem. Chodzi przede wszystkim o oprocentowanie, od którego w największej mierze zależy to, czy Twoje koszty w czasie spłaty będą wyższe, czy będą maleć. Pamiętaj, że nawet wybierając raty równe, jeśli oprocentowanie jest zmienne, raty te mogą też się zmienić w związku z podwyżką czy obniżką stóp. Podobnie będzie z ratami malejącymi. Jeśli na początku spłaty będą wyższe, a w trakcie mają maleć, ale stopy procentowe zostaną podwyższone, to może zdarzyć się, że według nowych stawek WIBOR® raty wcale nie spadną, a pozostaną na takim samym poziomie.
Jak widzisz, uważaj na to, jakie oprocentowanie wybierasz. Chcąc mieć 100% pewność niezmienności kosztów i równych comiesięcznych rat, postaw na oprocentowanie stałe i raty równe.
