Przejdź do sekcji
Wierzytelność pojawia się między innymi w momencie zawarcia umowy kredytowej – wówczas wierzyciel uzyskuje prawo do dochodzenia swoich należności od dłużnika. Co dokładnie oznacza wierzytelność? Czym różni się od długu i jakie są jej rodzaje? Sprawdzamy aktualne przepisy!
Co oznacza wierzytelność?
Wierzytelność – co to jest? Pojęcie to wprowadza Kodeks cywilny. Art. 353 mówi, że zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić. Mówiąc prościej – kiedy strony zawierają umowę, np. kredytową, to dłużnik zobowiązuje się do spłaty długu, a wierzyciel ma prawo do żądania tej spłaty. A co to jest wierzytelność dłużnika? Wierzytelność jest przeciwieństwem długu – oznacza prawo majątkowe, które posiada wierzyciel, np. kredytodawca, gdy dłużnik nie wywiązuje się ze spłaty. Może mieć charakter rzeczowy lub pieniężny.
Kiedy powstaje wierzytelność?
Jak wspomnieliśmy, wierzytelność może powstać m.in. w momencie zawarcia umowy kredytowej, z której nie wywiązał się dłużnik.
Przykładowo: Anna chciała kupić nowe meble do salonu i zdecydowała się zaciągnąć w banku kredyt gotówkowy w wysokości 10 tys. zł na okres 48 miesięcy. Niestety w ciągu kilku miesięcy straciła pracę i nie była w stanie spłacać kredytu. Kiedy minął termin zapłaty, bank stał się wierzycielem i zyskał uprawnienie do żądania spłaty wierzytelności. Instytucja rozpoczęła procedurę egzekucji długu i złożyła do komornika wniosek o zajęcie wierzytelności.
Warto wiedzieć, że wierzytelność powstaje również w wyniku:
- jednostronnej czynności prawnej,
- orzeczenia sądu lub
- aktu administracyjnego.
Jakie są rodzaje wierzytelności?
W zależności od kryterium podziału możemy wyróżnić różne kategorie wierzytelności, np.
- zabezpieczone – zastawem, hipoteką, poręczeniem, dobrowolnym poddaniem się egzekucji lub innym prawem majątkowym na rzecz wierzyciela,
- niezabezpieczone – nieposiadające zabezpieczenia (jak w przypadku standardowych kredytów gotówkowych).
Inny rodzaj wierzytelności to grupa, w których wyróżniamy wierzytelności:
- pieniężne,
- niepieniężne.
Tutaj kryterium jest świadczenie, jakie dłużnik powinien wykonać. Pierwszy rodzaj dotyczy określonej kwoty pieniędzy, a drugi – innych świadczeń, np. wykonania pracy czy usług.
Według prawa wierzytelności można też podzielić je na:
- wymagalne – czyli takie, których termin zapłaty już minął,
- niewymagalne – gdy dłużnik nie ma jeszcze obowiązku spłaty (nie minął termin zapłaty).
Czym różni się wierzytelność od długu?
Dług a wierzytelność – jakie są różnice? Jak wspomnieliśmy wcześniej, wierzytelność to przeciwieństwo długu – oznacza prawo wierzyciela do dochodzenia swoich należności od dłużnika. Z kolei dług to zobowiązanie po stronie dłużnika – oznacza obowiązek spełnienia świadczenia względem wierzyciela.
Czy wierzytelność można sprzedać?
Tak, wierzyciel nawet bez zgody dłużnika może dokonać sprzedaży wierzytelności, czyli przenieść ją na osobę trzecią. Reguluje to art. 509 Kodeksu cywilnego. Skupowanie wierzytelności to domena wielu podmiotów, np. firm windykacyjnych, które zajmują się przejmowaniem zobowiązań finansowych. Istnieją również giełdy wierzytelności, czyli rejestry informacji gospodarczych skupiające wierzycieli i umożliwiające im zbycie wierzytelności na drodze tzw. cesji.
A co z dłużnikiem? Czy on może pozbyć się długu? Prawo dopuszcza tzw. przejęcie długu, czyli zmianę dłużnika, na mocy której osoba trzecia wstępuje w jego miejsce. Jest to jednak możliwe wyłącznie za zgodą wierzyciela.
Jak unikać powstawania wierzytelności?
Osoba zaciągająca zobowiązanie, np. kredyt gotówkowy, powinna przede wszystkim nie dopuścić do przeterminowania się długu i zgłoszenia wierzytelności, a zatem regularnie spłacać zadłużenie. W razie problemów finansowych można wystąpić do kredytodawcy z prośbą o:
- wydłużenie terminu płatności,
- rozłożenie długu na raty.
Warto negocjować warunki spłaty, zanim minie termin płatności, a potem – reagować na wszystkie monity od kredytodawcy. Najlepiej rozwiązać sprawę polubownie i nie dopuścić do tego, żeby bank rozpoczął procedurę windykacyjną.
